Paratë që fitojnë ndërmjetësuesit ose ofruesit e “paketave” për trafikimin e emigrantëve përtej kufijve në Ballkanin Perëndimor janë detajuar në një raport të ri nga Nisma Globale Kundër Krimit të Organizuar Transnacional.
Nga Milica Stojanovic
Biznesi i trafikut të emigrantëve në vendet e Ballkanit Perëndimor arrin në të paktën 50 milionë euro në vit, tha OJQ-ja Nisma Globale Kundër Krimit të Organizuar Transnacional në një raport të botuar të hënën.
Raporti llogarit paratë që bëhen nga trafikimi në tre zona kryesore në Ballkanin Perëndimor – kufijtë midis kufijve të Greqisë me Maqedoninë e Veriut dhe Shqipërinë; kufiri midis Bosnjës dhe Hercegovinës dhe BE-së në Kroaci dhe kufijtë e Serbisë me Hungarinë dhe Rumaninë.
Megjithatë, raporti thotë se shuma mund të jetë edhe më e lartë, pasi disa emigrantë udhëtojnë drejt BE-se me mjete të tjera, si për shembull nga Shqipëria drejt Italisë me anije.
Sipas raportit, zona e parë e madhe e trafikimit është vendi ku shumica e emigrantëve dhe azilkërkuesve hyjnë në Ballkanin Perëndimor – nga Greqia, ose përreth Gjevgjelisë në Maqedoninë e Veriut ose pranë Kakavijës dhe Kapshticës në Shqipëri.
“Në total, në vitin 2020 biznesi i trafikimit të emigrantëve në pikat kryesore të hyrjes në Ballkanin Perëndimor në kufijtë midis Greqisë dhe Maqedonisë së Veriut dhe Shqipërisë fqinje mund të vlerësohet të jetë në kufijtë e 19.5-29 milion euro”, thotë raporti.
Zona e dytë e madhe e trafikimit të emigrantëve është në Bosnjë dhe Hercegovinë, “veçanërisht rreth qytetit të Bihacit në kantonin Una-Sana”, vazhdon ai.
“Vlerësimi ynë është se tregu në këtë rajon arrinte nga rreth 7 milion euro deri në 10,5 milion euro në 2020, shumica dërrmuese e të cilave u gjenerua në kantonin Una-Sana”, thotë ai.
Zonat kryesore për trafikimin e emigrantëve në zonën e tretë, në kufirin serb, janë “Horgos, zona përreth Suboticës, Sombor, tunelet në zonën e Kelebijas dhe përtej lumit Tisza për ata njerëz që lëvizin në lindje drejt Rumanisë dhe më pas kthehen në Hungari”.
“Vlera e vlerësuar e tregut në këtë zonë varion nga 8.5 milion euro deri në 10.5 milion euro në 2020”, thotë raporti.
Raporti identifikon lloje të ndryshme trafikimi të pranishëm në Ballkanin Perëndimor, duke i përshkruar ata si ndërmjetësues, rojtarë dhe shitës paketash.
Ai thotë se ndërmjetësuesit, të cilët rregullojnë transportin, “zakonisht operojnë brenda kufijve të një vendi”.
“Çmimet variojnë nga një minimum prej 20 eurosh për person të regjistruar në Malin e Zi për transport nga fshati në vendbanimet afër kufirit me Bosnjë dhe Hercegovinën, në një maksimum prej 500 eurosh deri 700 euro për automjet për të kaluar të gjithë territorin e Maqedonisë së Veriut nga zona e Gjevgjelisë (afër kufirit me Greqinë) deri në Kumanovë, në kufirin me Serbinë”, thotë raporti.
Raporti i përshkroi njerëzit që operojnë rreth kufijve dhe marrin para për një “kalim të sigurt” si rojtarë. Ai vë në dukje se “format më të organizuara dhe fitimprurëse të trafikimit duket se janë rreth kufijve që janë më të vështirët për t’u kaluar: midis Greqisë dhe Maqedonisë së Veriut; Maqedonisë së Veriut dhe Serbisë; Serbisë dhe Hungarisë; dhe Kroacisë dhe Bosnjës dhe Hercegovinës”.
“Grupet kriminale në këto lokacione duket se janë një përzierje e vendasve me njohuri për terrenin dhe lëvizjet e policisë, si dhe shtetasve të vendeve nga kanë origjinën azilkërkuesit dhe emigrantët (si Afganistani, Pakistani, Maroku dhe Siria)”, thotë ai.
Çmimet e paguara për rojtarët janë zakonisht më të larta se ato të paguara për ndërmjetësuesit, sepse ata i ndihmojnë azilkërkuesit dhe emigrantët të lëvizin përtej kufijve dhe të shmangin pengesat natyrore si lumenjtë dhe malet. Raporti thotë se “kostoja mund të përfshijë përfitime të tjera, të tilla si një strehë e përkohshme e sigurt”.
“Për shembull, emigrantët paguajnë afërsisht 2,500 euro për të udhëtuar nga Subotica në Serbinë veriore në një vendbanim afër kufirit hungarez, ku ata akomodohen në shtëpi të braktisura fermash dhe fabrika para se të futen kontrabandë në Hungari”, shpjegon ai.
Por paratë të mëdha bëhen përmes “paketave të marrëveshjeve”, thotë raporti.
Ai shpjegon se “marrëveshje të tilla kërkojnë një shkallë të lartë sofistikimi dhe planifikimi, si dhe rrjete transnacionale, dokumente dhe qasje në automjete”.
“Për disa mijëra euro, emigrantëve në Greqi ose Turqi u premtohet një paketë që do t’i çojë ata në Evropën Perëndimore”, thotë ai.
“Kalimi i kufijve të shumtë ndërkombëtarë në rajon mund të kushtojë nga rreth 600 euro deri në 20,000 euro për person, në varësi të pikës së nisjes dhe destinacionit”, shton ai.
Informacioni për raportin u mblodh në tremujorin e katërt të vitit 2020 dhe u bazua në hulumtime në terren dhe intervista me zyrtarë aktualë dhe ish-zyrtarë të zbatimit të ligjit, gazetarë hulumtues, studiues, zyrtarë lokalë, azilkërkues dhe emigrantë, agjenci humanitare, organizata ndërkombëtare dhe përfaqësues të shoqërisë civile në terren.
