Një skenar i besueshëm përcakton vendin në kufirin ukrainas nga ku trupat ruse mund të nisin një inkursion. Por rreziqet për presidentin rus Vladimir Putin janë të konsiderueshme – dhe qëllimet e Perëndimit duhet të jenë t’i bëjnë ato frenuese.
Nga Charles Tannock
“Të gjithë shkojnë në Valuyki.” Kjo frazë, e shpërndarë në rrjetet sociale, mund të ketë dhënë të dhëna më të mëdha se ku forcat e armatosura të Rusisë mund ta godasin Ukrainën, nëse presidenti rus Vladimir Putin lëshon 130,000 trupat që ka grumbulluar përgjatë kufirit.
Vizatoni një vijë të drejtë nga Valuyki, i vendosur strategjikisht në veri të rajonit separatist të Donbasit të mbështetur nga Rusia dhe në lindje të Kharkiv, deri në qytetin e madh të Dnipros në lumin Dnieper. Vija është afërsisht 300 kilometra, distanca më e shkurtër e mundshme për mbrojtjen e frikshme natyrore që ofron lumi. Kontrolli i kësaj linje do t’i mundësonte Rusisë të ndante të gjithë Ukrainën jugore dhe lindore, të rrethonte plotësisht forcat e armatosura ukrainase përballë Donbasit dhe t’i detyronte ato shpejt të dorëzoheshin.
Shpërblimet e menjëhershme ushtarake do të ishin domethënëse: kontrolli i plotë i Detit Azov dhe mbrojtja e sigurt e korridorit tokësor të Krimesë së aneksuar, duke përfshirë ujin e ëmbël që rrjedh në gadishullin me klimë shumë të thatë. Dhe nëse rezistenca ushtarake ukrainase është papritur e dobët, Rusia mund ta zgjasë marrjen e tokës përtej Odesës deri në kufirin moldav, të ndërpresë plotësisht aksesin e Ukrainës në Detin e Zi dhe të gjymtojë ekonominë e saj detare.
Nëse rezistenca është më e madhe se sa parashikojnë planifikuesit ushtarakë rusë, një alternativë e sigurt është të tërhiqen me shpejtësi në Donbas, duke shkaktuar viktima të mëdha nga bombardimet ajrore mbi ushtrinë e rrethuar ukrainase për të detyruar kapitullimin ndaj kushteve të paqes të Kremlinit.
Natyra e këtyre termave është e qartë. Gjatë gjithë historisë së Rusisë, udhëheqësit e saj, të vetëdijshëm për brishtësinë e perandorisë së tyre të madhe, pothuajse gjithmonë e bazonin strategjinë e tyre të mbrojtjes në krijimin e një “cordon sanitaire” territorial. Portretizimi i NATO-s si një kërcënim agresiv dhe ekspansionist ka qenë propagandë e dobishme për Kremlinin, edhe nëse ajo që të cilës Rusia i frikësohet më shumë janë aftësitë mbrojtëse të NATO-s.
Deri në aneksimin e Krimesë nga Rusia dhe pushtimin de facto të Donbasit në vitin 2014, Ukraina ishte ambivalente për anëtarësimin në NATO, megjithëse ishte më e prirur për anëtarësimin në BE. Tani, udhëheqësit ushtarakë, politikanët dhe një shumicë e qartë e popullsisë kanë arritur në përfundimin se vetëm NATO mund të garantojë mbrojtjen e Ukrainës kundër agresionit rus. Vërtet, NATO ka qenë e kujdesshme që të mos japë asnjë garanci për Ukrainën nëpërmjet një plani veprimi anëtarësimi, duke ofruar vetëm një premtim të paqartë anëtarësimi në një datë të largët. Por bashkëpunimi aktiv ushtarak midis NATO-s dhe Ukrainës është thelluar në mënyrë të konsiderueshme, duke u ndalur vetëm në furnizimin me armë, të cilës i është vënë veto deri vonë nga Gjermania dhe Holanda.
Prandaj, Putini duket se ka arritur në përfundimin se mënyra më e mirë për të parandaluar Ukrainën të marrë armë nga NATO-ja ose të bashkohet me Aleancën, është të detyrojë liderët e saj të bien dakord me kushtet poshtëruese të Rusisë. Dëshira e deklaruar prej kohësh e Putinit për të destabilizuar Ukrainën dhe për ta kthyer atë në sferën e saj të influencës sugjeron që Kremlini e sheh rolin e duhur të Ukrainës si atë të një shteti vasal. Dhe për shkak se logjika e çoroditur që dikton forcën ushtarake është e dukshme, kështu është edhe vështirësia për të përfunduar një marrëveshje për ta parandaluar atë.
Shtetet e Bashkuara dhe fuqitë evropiane kanë përjashtuar tashmë vendosjen e trupave në terren në Ukrainë. Ato gjithashtu kanë dështuar që nga viti 2014 për të armatosur Ukrainën mjaftueshëm për ta bërë një pushtim rus shumë të kushtueshëm. Vetëm tani kjo po diskutohet seriozisht, gjë e cila në këtë pikë thjesht mund të bindë strategët ushtarakë rusë të përshpejtojnë planet e tyre të pushtimit. Nuk është propozuar asnjë zonë ndalim-fluturimi mbi Ukrainën dhe as një bllokadë hyrjeje në Detin e Zi, megjithëse Turqisë, në parim, mund t’i kërkohet të tregojë solidaritetin ndaj NATO-s duke thirrur Konventën e Montrosë të vitit 1936 për të ndaluar transportin ruse në Bosfor.
SHBA-ja dhe Evropa po mbështeten pothuajse tërësisht në sanksionet e synuara ekonomike si një pengesë. Por sanksionet nuk e kanë frenuar Rusinë në të kaluarën. Rusia është e aftë të shfrytëzojë mosmarrëveshjet e BE-së, duke vënë Poloninë dhe shteteve baltike kundër Gjermanisë, Italisë dhe Hungarisë. Për shembull, ndërsa përjashtimi i Rusisë nga sistemi SËIFT për pagesat ndërkombëtare do të ishte potencialisht shumë i dëmshëm, lideri i opozitës gjermane Friedrich Merz tashmë po e kundërshton këtë ide. Ndarja e thellë në pikëpamjet e BE-së do të vazhdonte edhe nëse Rusia do të fillonte një luftë agresioni kundër Ukrainës, me sanksione drakoniane që zvogëlohen ndërsa kundërshtimi ndaj tyre rritet.
Një sanksion që do të kishte një efekt të rëndësishëm është konfiskimi i aseteve financiare në det të hapur të elitave politike ruse. Të ardhurat mund të mbahen në ruajtje për pagesën përfundimtare në Ukrainë si dëmshpërblim lufte për dëmin e shkaktuar nga Rusia. Qeveritë e SHBA-së dhe ato evropiane duhet të miratojnë çfarëdolloj legjislacioni që kërkohet për t’i dhënë vetes kompetencat e nevojshme. Këto ligje duhet të publikohen dhe të shpërndahen gjerësisht.
Sanksione të tilla “të zgjuara” mund të mos duken të dëmshme, por Kremlini sundohet nga lakmia dhe interesi personal, jo nga ideologjia. Udhëheqësit rusë janë qartësisht të ndjeshëm për këtë mundësi. Kur SHBA-ja njoftoi planet për të përfshirë sanksione personale kundër Putinit dhe zyrtarëve të tjerë të lartë, rusët deklaruan se ky do të ishte një hap “ekstrem” që nënkupton një prishje të plotë të lidhjeve dypalëshe. SHBA-ja dhe Evropa duhet ta interpretojnë këtë si një shenjë se sa efektiv do të ishte një kërcënim dëmtimi të përhershëm ndaj interesave financiare të Putinit dhe rrethit të tij.
Tashmë, Putini duhet të jetë i vetëdijshëm se të nisësh qoftë edhe një inkursion të kufizuar në Ukrainë do të thotë të hysh në një territor të panjohur politik ku rreziqet janë, në fakt, të konsiderueshme. Forcat ruse, të cilat do të përfshijnë shumë rekrutë të rinj, mund të presin një pritje armiqësore në Ukrainë, me dhunën e çdo lufte guerile që pa dyshim do të përhapet në Rusi. Forcat vullnetare tashmë po trajnohen për të kryer kryengritje të fshehta afatgjatë.
Për më tepër, shumica rusofone në jug dhe lindje të Ukrainës, duke parë rrëmujën në të cilën ndodhet tani Donbasi i pushtuar, do të kundërshtojë në mënyrë aktive çdo pushtim. Në Ukrainën perëndimore, nëse forcat ruse do të guxonin të kalonin Dnieperin, rezistenca do të ishte edhe më e ashpër. Siç i tha një ukrainas së fundmi një mikut tim, edhe të moshuarit e fshatit të tij do të luftonin kundër “muskovitëve”.
Pra, le të përgatisim “sanksione personale nga ferri” për Putinin dhe rrethin e tij – dhe, për momentin, t’i mbajmë të gjithë sytë nga Valuyki.