Në javët para protestës së dhunshme në Kapitol më 6 janar, një pjesë e vogël amerikanësh – politikanë të njohur apo burokratë të panjohur vendorë – u ngritën për të bllokuar përpjekjen e pashembullt të Presidentit të atëhershëm Donald Trump për të përmbysur një votë të lirë dhe të drejtë të popullit amerikan.
Një vit që nga ajo kohë, republikanët e lidhur me ish-presidentin Trump kanë punuar për të hapur rrugën për të.
Në shtetet e fushëbetejës dhe më gjerë, republikanët po marrin në dorë makinerinë e zgjedhjeve të papërfillura dikur. Ndërsa përpjekja është e paplotë dhe e pabarabartë, ekspertët për demokraci dhe demokratët po japin alarmin, duke paralajmëruar se Shtetet e Bashkuara po përjetojnë një “kryengritje të ngadaltë” me një shans më të mirë suksesi sesa përpjekja e dështuar për rrëmbimin e pushtetit nga zoti Trump vitin e kaluar.
Ata vënë në dukje një listë në rritje të provave: disa kandidatë që mohojnë humbjen e zotit Trump në zgjedhjet e vitit 2020 po garojnë për poste që mund të kenë një rol kyç në zgjedhjen e presidentit të ardhshëm në vitin 2024. Në Miçigan, Partia Republikane po anëtarëson aktivistë në bordet e panjohura lokale që mund të bllokojnë miratimin e zgjedhjeve.
Në Uiskonsin dhe Pensilvani, legjislaturat e kontrolluara nga republikanët po mbështesin “rishikimet” e zgjedhjeve të vitit 2020, të modeluara në një vështrim thellësisht të gabuar si në Arizona. Po bëhen përpjekjet për të nxitur dezinformimin dhe zemërimin për rezultatet e 2020 për vitet në vijim.
E gjithë kjo vjen pasi Partia Republikane është bërë më e lidhur me zotin Trump, i cili e ka bërë mohimin e rezultatit të zgjedhjeve të vitit 2020 një provë për mbështetjen e tij. Ish-presidenti Trump ka lavdëruar protestuesit e 6 janarit dhe ka mbështetur zgjedhjet paraprake që synojnë spastrimin e ligjvënësve që e kanë zemëruar atë. Gjashtëmbëdhjetë guvernatorë republikanë kanë nënshkruar ligje duke e bërë më të vështirë votimin.
Një sondazh i agjencisë Associated Press-NORC dhe Qendrës për Studimin e Çështjeve Publike tregon se dy të tretat e republikanëve nuk besojnë se demokrati Joe Biden është zgjedhur në mënyrë legjitime si president.
Rezultati, thonë ekspertët, është se një tjetër sfidë e pabazë ndaj zgjedhjeve është bërë më e mundshme.
“Nuk është e qartë se Partia Republikane është e gatshme të pranojë më humbjen,” tha Steven Levitsky, profesor i shkencave politike në Harvard dhe bashkëautor i librit “Si vdesin demokracitë”. Vetë partia është kthyer në një forcë antidemokratike.
Demokracia amerikane ka qenë me të meta dhe është manipuluar nga të dyja palët që nga fillimi i saj. Miliona amerikanë, afrikano-amerikanë, gra, amerikanë autoktonë (të fiseve indiane autoktone) dhe të tjerë, janë përjashtuar nga procesi. Si republikanët ashtu edhe demokratët kanë shkruar ligje që manipulojnë rregullat në favor të tyre.
Këtë herë, argumentojnë ekspertët, është ndryshe: Asnjëherë në historinë moderne të vendit një parti e madhe nuk ka kërkuar ta kthejë administrimin e zgjedhjeve në një akt të qartë partiak.
Republikanët që japin alarmin po përpiqen të dëgjohen nga partia e tyre. Republikanët Liz Cheney nga Wyoming dhe Adam Kinzinger nga Illinois, anëtarë të një komisioni të Dhomës së Përfaqësuesve që po hetojnë kryengritjen e 6 janarit, shpesh shihen si tradhëtarë. Të tjerë e kanë cilësuar mohimin e zgjedhjeve si pak më shumë se një shpërqendrim.
