Kanë nisur zyrtarisht negociatat për rishikimin e rregullave financiare ytë Bahskimit Evropian.
Me 431 vota pro, 172 kundër dhe 4 abstenime, eurodeputetët vendosën të miratojnë qëndrimin e përbashkët të Parlamentit Europian për rishikimin e Paktit të Stabilitetit dhe Rritjes, në kuadër të të ashtuquajturit “dialog trepalësh”, duke kërkuar më shumë fleksibilitet në reduktimin e deficiteve dhe borxhit publik dhe më shumë investime publike në mënyrë që Bashkimi Evropian të mund të rimëkëmbet nga krizat e njëpasnjëshme.
Më 20 dhjetor 2023, Këshilli i BE-së (duke përfshirë ministrat kompetentë të 27 vendeve anëtare të BE-së) ra dakord të vazhdojë me rishikimin e Paktit të Stabilitetit dhe Rritjes të miratuar në vitin 1997, njëzet e gjashtë vjet më parë, dhe i cili siguron deficit në 3% e PBB-së dhe borxhi publik në 60% për çdo shtet anëtar të BE-së.
Megjithatë, këto rregulla fiskale u pezulluan për shkak të pandemisë Covid-19 dhe duhet të rikthehen në vitin 2024.
Për këtë arsye 27 shtetet anëtare të BE-së dhe Komisioni Evropian u angazhuan për të arritur një marrëveshje përpara fundit të vitit 2023.
Megjithatë, për të arritur një marrëveshje përfundimtare për rishikimin e këtyre rregullave, kërkohet edhe vota pozitive e Parlamentit Evropian. Ky proces quhet “dialog trepalësh”.
Është një negocim ndërinstitucional në kuadër të procedurës së zakonshme legjislative ndërmjet përfaqësuesve të dy organeve legjislative të BE-së, pra Parlamentit Evropian dhe Këshillit të Bashkimit Evropian, por edhe organit ekzekutiv të BE-së, domethënë Komisioni.
Procedurat kanë nisur sot në orën 14:00, dhe pritet të jenë veçanërisht të ashpra, pasi si vendet anëtare (Këshilli i BE-së) ashtu edhe Parlamenti Europian kanë vendosur tashmë vijat e tyre të kuqe.
Rregullat e reja fiskale, që pritet të hyjnë në fuqi në vitin 2024, parashikojnë më shumë fleksibilitet në uljen e borxhit publik dhe deficitit. Vendet anëtare të BE-së, raporti i borxhit ndaj PBB-së së të cilëve është mbi 90% do të duhet ta ulin atë me një pikë përqindje në vit. Për shtetet anëtare me borxh midis 60% dhe 90% do të kërkohet një ulje prej gjysmë pikë përqindjeje në vit.
Për sa i përket deficitit, shtetet anëtare që tejkalojnë pragjet e dyfishta të borxhit 60% dhe deficitit vjetor 3% do të duhet të bëjnë rregullime vjetore që arrijnë në 0.25% të PBB-së për një periudhë shtatëvjeçare ose 0.4% për katër vjet derisa borxhi të arrijë një nivel të qëndrueshëm.
Rregulla, të cilat pothuajse askujt nuk i pëlqejnë. Shtetet anëtare si Greqia dhe Portugalia, të cilave u është dashur të zbatojnë reforma shumë të dhimbshme në vitet e fundit, i shohin rregullat e reja si detyrim që vendet me borxhe të mëdha të ulin më tej deficitet e tyre vjetore në rreth 1.5% të PBB-së dhe të reduktojnë borxhin me të paktën 1 % e PBB-së çdo vit derisa të arrijë një nivel të qëndrueshëm. Nga ana tjetër, vendet e tjera të BE-së, si Gjermania dhe Holanda, shprehin kundërshtime pasi konsiderojnë se nuk ka masa të mjaftueshme mbrojtëse për të ulur borxhin dhe deficitet.
Qëndrimi i Parlamentit Evropian është se megjithëse ulja e borxhit publik dhe deficitit duhet të parashikohet në mënyrë që të mos cenohet mirëqenia dhe prosperiteti i brezave të ardhshëm, duhet të ketë fleksibilitet më të madh dhe më shumë investime publike në sektorë kritikë të ekonomisë.
Përpara votimit në seancën plenare të Parlamentit Evropian, Komisioneri për Çështjet Ekonomike Paolo Gentiloni dhe ministri i Jashtëm belg Haja Labib, vendi i të cilit mban presidencën e rradhës të Këshillit të BE-së, theksuan para eurodeputetëve urgjencën e arritjes së një marrëveshjeje.