Nga Jon Sopel, BBC
Nëse ju pëlqejnë linjat e pastra, rregullsia dhe admironi simetrinë, çfarë nuk ju pëlqen në vendimin e Joe Biden për të tërhequr trupat amerikane nga Afganistani deri më 11 shtator 2021 – saktësisht 20 vite që nga vendosja e tyre?
Në Amerikën e sotme, të gjitha rrugët të çojnë në ngjarjen e 11 Shtatorit; ngjarja e vetme më e dhimbshme që nga Pearl Harbor. Dhe kështu ndodhi 11 shtatori çoi në luftën më të gjatë të këtij vendi. Sulmi mbi Kullat Binjake, avioni që fluturoi në Pentagon dhe ai që u rrëzua në një fushë në Shanksville, Pensilvani, ishin fillimisht një nxitje në rritje e nacionalizmit amerikan.
Të rinjtë – në fakt njerëz të të gjitha moshave mbushën zyrat e rekrutimit të forcave të armatosura me qëllimin për tu regjistruar. Amerika u sulmua: këta atdhetarë donin të luftonin për të mbrojtur vendin e tyre dhe të kërkonin hakmarrje ndaj atyre që do të dëmtonin SHBA -së, raporton abcnews.al
Dhe mos e ngatërroni këtë me “jingoism”(patriotizëm nëpërmjet politikës së jashtme agresive ose ushtarake). Nuk ishte ajo. Unë njihja shumë njerëz – jo vetëm amerikanë – të cilët nuk i përkrahnin veprimet e SHBA –së.
Por sot është momenti kur secili duhet të zgjedhë ekipin e tij.
A jeni në anën e sundimit të ligjit, zgjedhjeve të lira dhe të ndershme, procesit të rregullt, barazisë seksuale, arsimit universal?
Apo jeni në krah të atyre që do të “përplasnin” avionë në ndërtesa, ose do t’i vrisnin me gurë njerëzit, ose do t’i hidhnin homoseksualët nga ndërtesat, ose do t’i mohonin shkollimin e vajzave?
Por deri në vitin 2016 një nga faktorët çoi në zgjedhjen e Donald Trump ishte lodhja nga “luftërat e pafundme”. Si kandidat Trump i referohej situatës në Afganistan dhe Irak dhe gatishmërisë së Amerikës për të vepruar si polic i botës, raporton abcnews.al
Amerikanët kërkonin tërheqjen e trupave dhe të linin afganët të zgjidhnin problemet e tyre. Trump, nëse do të kishte fituar nëntorin e kaluar, do të kishte tërhequr trupat amerikane, ndoshta shumë më shpejt. Megjithëse Joe Biden trashëgoi premtimin e Trump për tërheqjen e trupave, në aspektin e politikës gjëja më e lehtë do të ishte të vazhdonte të nënshkruante çeqet për të paguar ushtarakët dhe gratë amerikane për të qëndruar në Afganistan edhe një vit tjetër.
Aleatët e Amerikës jashtë vendit menduan se çdo gjë tjetër përveç status quo -së do të ishte e pamatur. Por një pyetje po mundonte presidentin e ri: “Nëse jo tani, atëherë kur?”
Biden – i cili këshilloi Presidentin Barack Obama të mos dërgonte më shumë trupa në 2009, mori vendimin në atë që mund të ishte vendimi më i rëndësishëm i presidencës së tij.
Kur ndodhi 11 Shtatori, unë isha Korrespondent i BBC në Paris, duke raportuar mbi përpjekjen e Eurotunnel për të detyruar mbylljen e një qendre refugjatësh të Kryqit të Kuq të quajtur Sangatte – ku shumë nga refugjatët dhe emigrantët e goditur nga stuhia në botë u mblodhën aty para se të udhëtonin për në Mbretëria e bashkuar.
Po udhëtoja me makinë për në Calais kur mora një telefonatë nga një koleg që më tha të ndaloj në stacionin më të afërt të shërbimit për të parë se çfarë po ndodhte.Ne nuk e dinim se çfarë do të ndodhte më pas – ose ku do të përfundonim. Në atë kohë të dy historitë nuk mund të kishin qenë të ndryshme, por shumë njerëz që takuam në rrugët rreth Calais ishin nga Afganistani duke ikur nga sundimi taleban.
Terroristët e 11 Shtatorit kishin përmirësuar aftësitë e tyre dhe kishin planifikuar komplotin e tyre atje.
“ Zhdukja” e talebanëve dhe luftimi i al-Kaedës u bë kritike për sigurinë globale. Brenda disa javësh të 11 shtatorit, unë isha në pjesën veriore të Afganistanit , duke udhëtuar përmes Delhi dhe më pas Dushanbe në Taxhikistan për të mbërritur atje.
Ne ishim së bashku me trupat e Aleancës Veriore të mbështetur nga SHBA-ja dhe Britania e Madhe, ndërsa ata dëbuan talebanët.
Ditën e parë shkuam në Khoja Bahauddin, atëherë selia e Aleancës Veriore përgjatë një rruge ku talebanët kishin vrarë një numër gazetarësh në një pritë dy ditë më parë. Pas një nate shkuam në një qytet të quajtur Taleqan.
Tani si Taleqan ashtu edhe Kunduz janë kthyer nën kontrollin e talebanëve, me një të tretën e kryeqyteteve rajonale të vendit tani nën kontrollin e tyre. Dhe kjo ngre pyetje për Joe Biden dhe politikën e tij “nëse jo tani, atëherë kur”.
Njëzet vite më vonë dhe kaq shumë jetë të humbura, dhe kaq shumë miliarda dollarë të shpenzuar, për çfarë? Çfarë është arrirë? Çfarë do t’u thoni familjeve të të gjithë atyre ushtarakëve të vrarë nga talebanët tani që SHBA-të po heqin dorë?
Çfarë i ndalon grupet terroriste të rikthejnë kampet e trajnimit të xhihadit? Në seancën e Këshillit të Sigurimit të OKB -së të premten e kaluar u raportua se deri në 20 grupe të ndryshme terroriste, që përfshinin mijëra luftëtarë të huaj tashmë po luftonin me forcat talebane.
Jam i sigurt ndërsa po e shkruaj këtë, më shumë familje do të braktisin pronat e tyre nga frika e kontrollit të talebanëve, ndoshta duke shkuar në Calais dhe më pas në Mbretërinë e Bashkuar.
Shenjat e 11 shtatorit janë kudo – mijëra ushtarakë kanë probleme fizike dhe psikologji të rënduar.Shkalla e vetëvrasjeve është rritur. Familjet kanë humbur të dashurit e tyre. Dëshira për të qëndruar në shtëpi dhe për tu izoluar nga një botë shqetësuese është plotësisht e kuptueshme.
Nuk është për t’u habitur që slogani “America first” kishte një rezonancë të tillë. George W Bush nuk kishte dërguar trupa amerikane në Afganistan apo Irak më atë periudhë. Dhe kjo nuk e mbajti Amerikën të sigurt atë mëngjes, në atë qiell të kaltër – në sulmin e 11 shtatorit.
Ekziston gjithashtu një ndryshim midis vullnetit tuaj si polic i botës dhe të qenit një paqeruajtës. Mijëra trupa amerikane janë ende të vendosur në Korenë e Jugut – edhe pse lufta e Koresë përfundoi 70 vite më parë.
Sipas presidentëve të SHBA-së një paqe e tensionuar është më e mirë se një luftë e nxehtë ose një rajon i destabilizuar. Joe Biden shpresonte se vendimi i tij do ti jepte fund luftës afgane apo se shumica do ta vlerësonin duke thënë se lufta më e gjatë e Amerikës ka përfunduar.
Por njëzet vite më vonë, tani që talebanët kanë marrë në kontroll gjithçka, a mund të thonë historianët në të ardhmen se përvjetori i 20-të shënoi fillimin e luftës së dytë afgane? /abcnews.al