Ishte 7 nëntori i vitit 2000 kur një bandë prej 7 hajdutësh nga Greenwich u përpoq të kryente vjedhjen më të madhe të kryer ndonjëherë në Britaninë e Madhe. Ata për pak ia arritën vetëm sepse diçka në plan nuk shkoi siç pritej. Plani ishte të vidhnin diamante nga ekspozita në Millennium Dome (ajo që tani njihet si “The O2”) në juglindje të Londrës, përfshirë edhe “Yllin e Millenniumit”, një perlë 203.04 karatësh me një vlerë të vlerësuar (në atë kohë) prej 200 milionë paundësh.
Në vitin 2023, diamanti, i konsideruar si një nga gurët e çmuar më të përsosur në botë, u rivlerësua në 496.7 milionë euro.
25 vjet pas tentativës së grabitjes, protagonistët (hajdutë dhe policë) janë rikthyer në ato ditë në dokumentarin e ri të Netflix-it “The Diamond Heist”, të prodhuar nga Guy Ritchie.
Grabitja më e madhe në histori
Më 1 janar 2000, në Greenwich u hap Kupola e Mijëvjeçarit, një hapësirë e projektuar për të festuar fillimin e shekullit të ri duke pritur ekspozitat më të rëndësishme. Atë vit, ishin në ekspozitë edhe diamante nga “De Beers”, grupi më i famshëm në botë i përpunimit dhe marketingut të diamanteve.
Midis shumë gurëve të çmuar të ekspozuar ishte një nga më të përsosurit në botë, i gjetur në mesin e viteve 1990 në një zonë shumë të largët të Zairesë (tani Republika Demokratike e Kongos), si dhe diamante të tjerë blu me vlerë të paçmueshme. Në fakt, koleksioni vlente rreth 350 milionë paund. Kushdo që do të arrinte të merrte gurët në dorë do të kryente grabitjen më të madhe në histori.
Të vetëdijshëm për vlerën e diamanteve dhe mundësinë se dikush mund të tentonte të hynte në Kupolë u vendos të forcohej siguria. Dhe kështu, brenda Kupolës u ndërtua një qemer gjashtëkëndor, pothuajse një metër i trashë, me shufra metalike brenda, për të parandaluar përpjekjet për shpim ose thyerje. Më pas u instaluan sisteme të ndryshme zbulimi lëvizjeje me kamera që transmetonin video te tre rojet e pranishme 24 orë në ditë, si dhe vitrina qelqi të pathyeshme që kushtuan 56 000 £.
Por masat e sigurisë nuk e ndaluan planin e hajdutëve. “Ishte një kohë e çmendur” – kujton Lee Wenham në dokumentar, i cili mori pjesë në atë grabitje, duke ofruar fermën e tij si vend për të organizuar planin.
E gjitha filloi në korrik të vitit 2000 kur Wenham, vetë djali i një hajduti, me një të kaluar si grabitës bankomatesh dhe kontrabandist cigaresh, takoi Ray Betson. Betson e prezanton atë me një projekt në të cilin po punonte: sulmin ndaj Kupolës së Mijëvjeçarit, me objektivin specifik të grabiste Yllit të Mijëvjeçarit. Pas disa ditësh dhe disa inspektimeve të vendit, Wenham pranoi.
Gjithçka fillon me një tentativë grabitjeje të një furgoni të blinduar në Kent në korrik. Në një përpjekje për të vjedhur 8.9 milionë paundë, banda fiksoi një majë hekuri në një kamion, duke krijuar një lloj dashi goditës për të shpuar furgonin e blinduar. Por kur ishin vetëm një hap larg marrjes së plaçkës, arriti policia dhe pas një shkëmbimi të shkurtër me armë zjarri hajdutët ia mbathën.
Ajo tentativë grabitjeje, së bashku me një tjetër në fillim të vitit duke përdorur taktika të ngjashme, tërhoqën vëmendjen e detektivit Jon Shatford, i cili u njoftua në verën e vitit 2000 në lidhje me një komplot të mundshëm për të kryer një grabitje të armatosur në Millennium Dome në Greenwich.
Në fillim të verës u arrestua Terry Millman pasi në gjendje të dehur përplasi furgonin e tij në një pub në periferi të Kentit. Gjurmët e gishtërinjve të tij u gjetën në vendin e tentativave për grabitje muaj më parë dhe për këtë arsye profili i tij u mbajt nën vëzhgim nga Shatford. Pra, në vend që ta mbante në paraburgim, detektivi vendosi ta lirojë, me shpresën se mund t’i çonte te protagonistët e tjerë të grabitjeve.
Millman i çon hetuesit në shtëpinë e Lee Welham. Pas muajsh vëzhgimi filloi një Operacion i quajtur “Mago”. Agjentët identifikuan ata që po organizonin grabitje: Lee Wenham, Raymond Betson, Terry Millman, Bob Adams, Aldo Ciarrocchi dhe William Cockram. Ata po i monitoronin edhe kur ata shkonin të vizitonin muzeun. Në fund të shtatorit ata u panë duke testuar një varkë me motor në një port në Kent.
Një javë pas vizitës së tij të parë, e cila ndodhi në fillim të gushtit, Wenham u kthye në Dome. Ata e panë duke mbajtur shënime, duke kërkuar kamerat, duke skanuar hapësirën. Edhe nëse qëllimi ishte tashmë i qartë, prapë nuk dihej se kush ishte truri organizator i grabitjes. Derisa një ditë ata panë Ray Betson duke mbërritur.
Kur zbuluan se po organizohej një grabitje, De Beers vendosi se gjëja më e sigurt ishte të zhvendoste diamantet në Tokio dhe t’i zëvendësonte ato me diamante të falsifikuara. Megjithatë, për t’i zhvendosur ata nga Dome në Aeroportin e Heathrow, ishte e nevojshme ndihma e ekipeve të tjera për të shoqëruar automjetin e blinduar. Duke studiuar goditjet e kaluara, policia e dinte se banda mund të godiste sërish, por kjo nuk ndodhi dhe zëvendësimi u zhvillua pa probleme më 1 shtator në orën 7 të mëngjesit.
Hetuesit besuan se banda e braktisi planin. Në vend të kësaj, pak më vonë, oficerët që e mbanin nën mbikëqyrje fermën Wenham njoftuan se një buldozer po mbërrinte atje. Pastaj, një pasdite, ata e panë Millmanin teksa del të blejë një pistoletë gozhdësh çeliku, e cila mund të përdoret për të thyer xhamin e përdorur për të mbrojtur diamantin. Një varkë me motor mbërriti në fermë, një automjet i përdorur tashmë në grabitjen e parë të atij viti për t’u arratisur.
Është gjithçka e qartë: grabitësit nuk e vunë re shkëmbimin e diamanteve të vërteta me ato të rreme, dhe ata ende duan ta kryejnë grabitjen. Për t’i ndaluar ata, mbetet vetëm të kuptojmë se si dhe kur do ta bëjnë këtë.
Për Wenhamin, gjëja më e mirë është të veprojë gjatë ditës, kur dera është e hapur, ndoshta herët pa mbërritur vizitorët. Por Ray Betson njeh dikë që mund ta lejojë të hyjë. Kunati i tij punonte si polic në Dome. Një mbrëmje ai i rrëfen atij se ka organizuar një grabitje, i shpjegon detajet, i ofron 250 mijë paund dhe kërkon informacione në këmbim. I habitur nga kërkesa, agjenti bën sikur i duhet kohë për të menduar për të. Të nesërmen ai ua raporton gjithçka shefave të tij, ndërsa i thotë Betsonit se pranon.
Më 6 nëntor, oficerët panë njerëz që po drejtonin një buldozer në një deponi qymyri me pamje nga Kupola. Dhe pastaj vendosën një varkë në fund të lumit. Për Skuadrën Lëvizëse të policisë ky ishte sinjali se ata do të vepronin të nesërmen.
Pak pas orës 9 të mëngjesit, orari i hapjes së Kupolës, buldozeri hyri me forcë në ndërtesë. Ciarrocchi filloi të hedhë granata ndërsa Adams dhe Cockram shkuan te kasaforta. Brenda pak sekondash, policia hyri dhe i ndaloi. Në të njëjtën kohë, një ekip tjetër ndalon Millmanin dhe Meredithin.
Në orën 11:00, policia arrestoi edhe Wenhamin në fermën e tij. Bashkë me të u arrestua edhe babai i tij, pasi ishte pronari i vendit ku u organizua grabitja. Të dy akuzohen gjithashtu edhe për grabitjen e korrikut në Kent, në të cilën ai përdori edhe armë.
Më 8 nëntor 2001, një vit pas tentativës së grabitjes, u mbajt gjyqi. Wenham dhe babai i tij u gjykuan veçmas, pasi ishin të përfshirë në më shumë se një çështje.
Terry Millman vdiq nga kanceri para gjyqit. Më 18 shkurt 2002, të gjithë përveç Meredith (i cili u shpall fajtor për komplot për të kryer vjedhje dhe u dënua me 5 vjet) u dënuan për grabitje dhe u dënuan me nga 15 vjet burg. Wenham, pasi u deklarua fajtor, u dënua me 4 vjet për sulmin në Kupolë dhe 9 vjet për grabitjen në Kent. Megjithatë, në total, ai vuajti vetëm 4 vjet burg, duke u liruar para kohe për sjellje të mirë. Ray Betson, i dënuar me 12 vjet për grabitjen në Dome, u dënua me 13 vjet për një tentativë të re grabitjeje të kryer pas lirimit të tij. Në vitin 2006, Ylli i Mijëvjeçarit, perla më e përsosur në botë, u ble nga një blerës anonim.
Vetëm njëri nga bashkëpunëtorët mund të thotë se dënimi për tentativën e grabitjes i shpëtoi jetën. Ky është Aldo Ciarrocchi, i lindur në Londër nga një baba italian dhe një nënë britanike. I quajtur me nofkën “tekniku”, ai ishte 29 vjeç në kohën e grabitjes dhe ishte më i riu i bandës. Detyra e tij ishte të priste jashtë Kupolës duke hedhur bomba tyuese si shpërqendrim, ndërsa pjesa tjetër e bandës përpiqej të shkatërronte vitrinën me Yllin e Mijëvjeçarit.
Ciarrocchi që tani 55 vjeç, ishte dënuar me 15 vjet burg. Pasi doli nga burgu, ai filloi një biznes me gruan e tij dhe shpejt u bë një sipërmarrës i suksesshëm. Sot ai jeton në një shtëpi me vlerë 1 milion paund, ka dy vajza dhe është i martuar me një ish-modele amerikane, Elisabeth Kirsh, dorën e së cilës i propozoi në dhomën e vizitave të burgut Belmarsh. Në atë kohë ajo ishte 20 vjeçe dhe po studionte për një diplomë në letërsi angleze.
Së bashku, të dy filluan një vend fitimprurës për rehabilitim në jug të Londrës, disa milje larg Dome. “Daily Mail” shkruan se ata madje xhiruan disa filma në magazinën e kompanisë së tyre, përfshirë “The Hitman’s Bodyguard” me Samuel L. Jackson dhe Ryan Reynolds. /Përgatiti LAPSI.al
The post Historia/ Si u tentua të grabitej në mes të Londrës perla 495 milionë euro appeared first on Lapsi.al.
